نغمه سلطاني- ارشد روانشناسي
جراتمند بودن چيست؟
آيا شما فرد جراتمندي هستيد؟
چه چيز باعث ميشود از جراتمند بودن اجتناب كنيد؟
چرا جراتمندي با پرخاشگري به يك شكل ديده ميشود؟
?
جراتمندي چيست؟
جراتمندي توانايي ابراز خود و ابراز حقوق خود بدون تجاوز به حقوق ديگران است.جراتمندي رابطه مستقيم، باز و صادقانه اي است كه باعث گسترش وجود خويشتن و ابراز خوبشتن ميگردد. عملكرد جراتمندانه به شما اجازه ميدهد تا اعتماد به نفستان تقويت شود ، نه تنها احساس بهتري نسبت به خود پيدا ميكنيد بلكه حس احترام به خود را در دوستان و اشنايان خود بيشتر كنيد.
همچنين باعث ميشود بر موقعيت هاي روزمره تسلط بيشتر بياييد و بتوانيد تصميم گيري هاي بهتري را در زندگي خود داشته باشيد.
جراتمندي در اصل به معناي توانايي ابراز افكار و احساسات به شيوه اي است كه در آن نيازهاي شما به روشني مشخص ميشود.
?چيز باعث ميشود جراتمند نباشيد؟
* ترس از تاييد نشدن
* ترس از خارج شدن از ادب و نزاكت
* ترس ازبه وجود آمدن تعارض، دعوا، كشمكش.
* ترس از ناراحت شدن ديگران از دست ما.
* توجيه كردن و بهانه آوردن كه “عيبي نداره خيلي هم مهم نيست حالا”
? وقتي شما باور نداشته باشيد كه صاحب حقوقي در زندگيتان، محل كارتان، در رابطه با همسرتان و حتي فرزندانتان هستيد، چگونه ميخواهيد در زمان هاي مختلف و شرايط متفاوت واكنش مناسب را نشان دهيد!!!
شما حق داريد در مورد چگونگي هدايت زندگي خود تصميم بگيريد و به ديگران بگوييد مايليد چگونه با شما رفتار شود.
شما ميتوانيد بابت اعمال يا احساسات خود به ديگران توضيح دهيد اما نياز نيست اعمال و احساسات خود را توجيه كنيد.
شما حق داريد افكارتان را تغيير دهيد، اشتباه كنيد و پيامد عملتان را هم بپذيريد.
?جراتمندي از طريق گفتار با ” من”
در سبك جراتمندي بايد تا آنجا كه ممكن است شما درمورد آنچه كه ميخواهيد، آنچه كه فكر ميكنيد و احساس ميكنيد ، روشن و خاص صحبت كنيد.
به عنوان مثال عبارات زير اين صراحت كلامي را نشان ميدهد،
☂️ “وقتي شما اون رفتار رو با من كردين ، من…..( رفتار و اثراتي كه بر شما گذاشته است را توصيف كنيد).
☂️از عبارت اول شخص استفاده كنيد “من ميخواهم كه…” به نظر من….” من متفاوت از شما فكر ميكنم، به عقيده من…” گفتن اين جملات بيشتر به شما شما كمك ميكند تا از ” شما كردي، شما گفتي، شما…” استفاده كنيد، زيرا شما به جاي ارزشيابي يا سرزنش ديگران ، احساسات خودتان را هدف قرار داده ايد.
گفتن اين جملات بسيار مفيد خواهد بود ، زيرا با صراحت و بدون حاشيه پردازي دقيقا توضيح ميدهد مقصود شما چيست و چه چيزي مدنظرتان هست .
☂️به هنگام صحبت كردن ، احساسات خود را با برخي از رفتارهاي خاص ديگر پيوند بزنيد : مثلا بگوييد من ناراحت شدم وقتي در جمع با من اونجوري صحبت كرد، نگوييد من ازت ناراحتم چون بلد نيسي با من تو جمع چطور صحبت كني”.
☂️براي اثبات حرفتان از ترور شخصيت ، طعنه و كنايه زدن، توهين به ديگران بپرهيزيد، مانند استفاده از واژه هايي مانند ( تو هميشه…/ تو هيچ وقت…./تو دائما….)
☂️از گفتن جملاتي كه با ” چرا” شروع ميشوند بپرهيزيد زيرا اگر حق با شماهم باشد طرف مقابل را در موضع دفاعي قرار ميدهد.
☂️به خواسته هايي كه مخالف باورها و عقايد شماست نه بگوييد و ترس از دست دادن اطرافيانتان را نداشته باشيد. همه ما به كساني بيشتر احترام ميگذاريم كه بيشتر براي خودشان ارزش قائل هستند و به خودشان احترام ميگذارند.
☂️اگر شما پس از بارها تكرار “نه” همچنان فرد مقابل بر دريافت پاسخ مثبت از سوي شما اصرار داشت، سكوت اختيار كنيد( اين كار در گفتگوي تلفني ساده تر است) يا موضوع صحبت را تغيير دهيد. شما حق داريد به گفتگو پايان ببخشيد.
☂️ ممكن است شما بخواهيد احساسات فرد مقابل را درباره امتناعتان بپذيريد و بگوييد ” ميدونم از من ناراحت شدي ، ولي خوب من واقعا نميتونم….” . قرار نيست كه براي تغيير نظر يا مخالفتتان دنبال توجيه بگرديد پس احساس گناه نكنيد زيرا شما نميتوانيد هميشه و همه جا،همه را خشنود نگه داريد.
?جراتمندي و مهارت هاي غيركلامي
به طور حتم تنها واژه ها نيستند كه به ما شهامت ميبخشند بلكه روش استفاده از اين واژه ها نيز در شكل گيري اين شهامت و تاثيرگذاري حرف ما نقش دارد.
زماني كه پيامي را منتقل ميكنيد از بهترين مهارت هاي ارتباطي خود استفاده كنيد. تماس چشمي مستقيم( بدون خيره شدن) برقرار كنيد ، حالت بدني مناسب به خود بگيريد كه نشان از اعتماد به نفس شما داشته باشد، حالت چهره خود را متناسب با پيامتان انتخاب كنيد، تن و اهنگ صداي خود را حفظ كنيد و با كلمات شمرده و واضح و با سرعتي كه بيانگر جراتمندي و اعتماد شما به خودتان است صحبت كنيد و مهم ترين نكته در اينجا اين است كه زمان مناسبي براي مطرح كردن موضوعتان انتخاب كنيد.
پس در يك كلام ، تن و اهنگ صدا، حالت بدن، نوع نگاه، حالت صورت شما ميتواند بر روي پيامي كه به مخاطب ميدهيد تاثير گذار باشد.
☂️جراتمندي نيازمند تقويت اعتماد به نفس و عزت نفس ميباشد. زماني مه اعتماد به نفس خوبي داشته باشيد ميتوانيد به موقع حرفتان را بزنيد، مخالفتتان را ابراز كنيد و نسبت به شرايط خود احساس بهتري داشته باشيد.