طناز فرخ زاد- کارشناسی ارشد مشاوره
احتمالاً در خیابان ، تاکسی ، اتوبوس و مترو یا مکان های عمومی دیگر با افرادی که دارای ظاهری عجیب و غریب باشند ، روبرو شده اید . آرایش و پوششی که از نرم جامعه فاصله دارد ، گوشواره در بینی و ابرو ، خالکوبی ، لباس های نامتعارف و چند انگشتر در دست و خیلی چیزهای دیگری که جلب توجه می کند . ایا در مهمانی با خانمی مواجه شده اید که به طور نامتعارفی لباس پوشیده و ارایشش کرده و با صدای بلند صحبت می کند و سعی می کند که توجه همه را به خود جلب کند و از این جلب توجه بودن به شدت راضی و خشنود است ؟
آیا شخصیت اسکارت اوهارو را در فیلم معرف بربادرفته به یاد دارید ؟
حتماً اصطلاح طبل توخالی را شنیده اند، این اصطلاح به خوبی در مورد شخصیت نمایشی صدق می کند. افراد دارای این شخصیت سر و صدای زیاد اما محتوای درونی اندکی دارند. آنچه بیشتر از همه در شخصیت نمایشی دیده می شود هیجانی بودن انها و اینکه می خواهند مرکز توجه باشند ، می باشد ، و اگر در جمع به آنها توجه زیادی نشود به شدت عصبانی می شوند و تا وقتی که احساس کنند توجه ی لازم را دریافت می کنند احساس بسیار خوبی دارند.
همه ی افراد نمایشی تا حدی ظاهر و رفتار نامتعارفی دارند. یعنی به ظاهر خود حساسیت ویژه ای دارند و لباس های تحریک کننده و جلب توجه کننده می پوشند . آنها معمولاً غالب اوقات خود را در فروشگاه های لباس و آرایشگاه ها می گذرانند. آنها به دقت ظاهر دیگران را زیرنظر دارند و همواره می خواهند مطمئن شوند که همه از نظر ظاهر او را بهتر از دیگران ارزیابی می کنند.
افراد هیستریونیک عاشق مهمانی بوده تا به گونه ای خود را به نمایش گذاشته و با انجام برخی رفتارهای غیرمتعارف توجه همه را به خود جلب کنند. این افراد مناسب برای بازی در صحنه ی تئاتر هستند. رفتار اغراق آمیز، دیدگاه های افراطی و ظاهرشان پر از زرق و برق است . به طوری که در هر جمعی به طور ناخواسته توجه ی هر کسی را به خود جلب می کنند.
رابطه ی عاشقانه برای این افراد یک نوع بازی به شمار می رود . آنها عمیقاً شیفته ی رابطه ی عاطفی هستند ( هرچند رابطه ی آنها با دیگران معمولاً سطحی است) و همواره از طریق عینکی با رنگ گل سرخ به آن نگاه می کنند . به همین دلیل آنها به سرعت و عمیقاً عاشق می شوند. در واقع آنها تصویری افسانه ای از عشق در ذهن خود دارند که به نظر دیگران بسیار کودکانه و حتی احمق جلوه می کند.
رابطه ی عاطفی با فرد هیستریونیک دارادی 2 جنبه است . از یک طرف احتمالا شما با فردی مواجه هستید که واقعا وابسته به شماست و از سوی دیگر ، همین فرد همراه در تکاپو جلب توجه و تحسین از سوی هر کس دیگری که با او برخورد می کند نیز هست.
فرد نمایشی ناگهان غوطه ور در یک رابطه می شود و به سرعت با طرف مقابل صمیمی شده و همه ی دنیای شخصی خود را با او در میان می گذارد . او نیاز های عاطفی و روانی خود را از طریق دریافت تحسین و توجه برطرف می کند و بسیار زود رنج بوده و کوچکترین بی توجهی به خودش را عذابی الیم تلقی می کند .هنگامی که احساسات او را جریحه دار می کنید ، ممکن است که با پرخاشگری شدید او حتی در ملا عام روبرو شوید!
شخصیت نمایشی به عنوان شخصیتی دمدمی مزاج در عشق شناخته می شود و هنگامی که در رابطه با چنین فردی باشید به زودی متوجه ی کیفیت سطحی رفتار او می گردید، زیرا او قادر به به ایجاد یک رابطه ی عمیق ، پایا و متعهدانه نیست.
احساس صمیمیت سریع با دیگران و پیشروی در آن از ویژگی های یک شخصیت نمایشی به شمار می رود. همچنین آنها دوست دارند که به دیگران نشان دهند که با افراد مشهوری در ارتباط هستند. البته این نیز از دیگر شیوه های آنها به منظور جلب توجه است. در واقع ، می توان گفت که از نظر آنها رابطه ابزاری است که آنها از طریق آن توجه ی مورد نیاز خود را از محیط دریافت می دارند.
این افراد در صحنه های نمایشی تئاتر و سینما خوب عمل می کنند . آنها در زندگی واقعی نیز بازیگرهای خوبی هستند و در هر لحظه می توانند نقش لازم را به خوبی ایفا کنند. چنین چیزی را می توان در شیوه ی سخن گفتن و نحوه ی رفتار نمایشی آنها مشاهده کرد. آنها به منظور جلب توجه و اطمینان از دیگران بدون آنکه متوجه باشند، مانند یک آفتاب پرست به رنگ محیطی که در ان قرار دارند در می آیند. حرف های آنها در عین نمایشی بودن ، غالباً سطحی و فاقد محتوا است . وقتی که به حضور نمایشی و سطحی آنها در روابط شان با دیگران فکر کنیم، در آن هنگام می تواند درک کرد که تا چه حد حفظ روابط به مدت طولانی برای آنها دشوار است. بسیاری از هنرپیشه های هالوود دارای شخصیت نمایشی هستند و به همین دلیل در میان انها ازدواج ها و طلاق های پی در پی بسیار شایع است و فقط تعداد اندکی از آنها هستند که دارای ازدواجی طولانی مدت باشند. شخصیت های نمایشی نیاز شدیدی دارند که هر بار از سوی افرادی تازه مورد تحسین و تمجید قرار گیرند و به همین دلیل ، بودن با یک فرد، به طور طولانی برای شان خسته کننده است.
اما ظاهر و رفتار های یک فرد نمایشی به چه علت است ؟ علت ان نیاز شدید او به توجه دیگران است و مشکلی که اینجا وجود دارد این است که این ظاهر و رفتارهای توجه برانگیز تنها به منظور جلب نامزد یا همسر نیست ، بلکه اوقصد دارد که توجه ی هر فردی را به خودش جلب کند. چنان چه آنها غالباً با هر فردی البته به منظور جلب توجه به سرعت خودمانی می شوند و شروع به بگو و بخند می کنند. به نظر آنها ظاهر توجه برانگیز و بگو و بخند با دیگران بهترین شیوه برای جلب توجه ی دیگران اگر چه به طور موقت است.
در نهایت باید گفت که شخصیت نمایشی ، به ندرت دارای افکار و نقطه نظرات شخصی است. او در تمام زندگی فقط در پی آن است که چگونه دیگران را تحت تاثیر قرار دهد. به همین جهت فردی که فقط در فکر این است که چگونه دل دیگران را به دست آورد ، نمی تواند افکار و اعتقادات خاصی برای خود داشته باشد. در واقع او به گونه ای که او را نزد دیگران دوست داشتنی تر کند فکر می کند. به همین جهت او بسیار تلقین پذیر است و به سادگی تغییر عقیده می دهد . این گونه افراد به سرعت به دیگران اعتماد می کنند و با کمترین شواهد به حرف های آنها ایمان می آورند. آنها غالباً عقاید دیگران را به عنوان عقاید خود به زبان می آورند و به همین جهت در دفاع از عقاید خود به مشکل برمی خورند. به همین جهت، اگر به شدت و به طور جدی عقاید انها مورد نقد قرار گیرد، آن را پذیرفته و به سرعت تغییر عقیده می دهند.
زندگی با همسر نمایشی
گرفتن یک تصمیم قاطع در مورد بیرون آمدن از یک رابطه ی عاطفی ، می تواند همواره اندوهبار و حتی در برخی مواقع ترس آور نیز باشد. چنین تصمیمی ممکن است که بسیار زود در مورد رابطه عاطفی با یک فرد هیستریونیک گرفته شود. پرسش هایی که در چنین زمانی ممکن است در ذهن شما شکل بگیرد می تواند این باشد که : آیا احتمال دارد که فرد محبوب من تغییر کند؟ آیا امکان دارد که همسر من به آرامش و بلوغ روانی دست یابد ؟ آیا احتمال این وجود دارد که نیازهای من در این رابطه برآورده شوند؟ اما اگر شما از توجه کردن مداوم به محبوب خود خسته شوید و یا دوستان و افراد خانواده تان نسبت به رابطه ی شما ، به ویژه رفتارهای غیرمعمول همسرتان نگران شوند ، بایستی که در مورد ماندن در کنار او به طور جدی فکر کنید.
با وجود این ، اگر شما عمیقاً متعهد به ادامه ی رابطه با او هستید یا اگر با او ازدواج کرده اید ، به شما توصیه می کنیم که قبل از هر اقدامی به توصیه های زیر توجه کنید. عمل به این توصیه ها به احتمال زیاد می تواند در بهبودی رابطه ی میان شما موثر باشد :
حد و مرزهای روشن و قاطع را برای او تعیین کنید.
همه ما بایستی که حد و مرزهای خود را بدانیم. این موضوع به ویژه هنگامی که در رابطه با فردی نمایشی هستیم ، بسیار صدق می کند. افراد نمایشی ، به آسانی و بدون آنکه متوجه باشند ، حد و مرزهای تعیین شده را زیر پا می گذارند.
غالباً چنین چیزی هنگامی اتفاق می افتد که این افراد سعی در جلب توجه دیگران دارند. آنها توقع زیادی از شما دارند و گاه به گونه ای بی رحمانه و حتی مانند یک کودک ، تمام توجه ی شما را خواستار می شوند. بسیار مهم است که شما از حد و مرزهای جسمی و روانی خودتان آگاهی داشته باشید. شما باید ببینید تا چه حد می توانید آسیب های روانی و احساس شرمندگی در قبال رفتارهای همسرتان را تحمل کنید. علاوه بر این شما بایستی قادر باشید که قاطعانه از حد و مرزهای خود به خوبی دفاع کرده و از آسیب های احتمالی در امان بمانید.
هنگام وضع مقررات لازم ، آمادگی ان را داشته باشید که با عکس العمل شدید محبوب خود روبه رو شوید. با توجه به اطلاعاتی که در مورد یک فرد نمایشی دارید ، شما به خوبی می دانید که محبوب شما از اینکه در مورد نحوه ی رفتار او در محافل عمومی و همچنین ، مقدار زمان و توجهی که برای او قایل می شوید ، محدودیت هایی در نظر گرفته اند ، به طور حتم استقبال نخواهد کرد. به همین دلیل انتظار خشم و آشفتگی عاطفی و یا حتی توقع توجه ی بیشتر را نیز از سوی او داشته باشید و در عین حال به رعایت حد و مرزهای تعیین شده به ویژه در زمینه ی رفتار محترمانه ، نحوه ی رفتار با جنس مخالف و رابطه ی دوسویه پافشاری کنید.
به طور مداوم به محبوب نمایشی خود بازخورد دهید.
در یک ارتباط عاطفی ، گاهی ما چنان به رفتارهای محبوب خود عادت می کنیم که دیگر از دادن بازخورد مثبت یا منفی به او خودداری می کنیم. به همین دلیل این امکان وجود دارد که محبوب نمایشی تان از اینکه شما از برخی رفتارهای او رضایت خاطر ندارید ، اطلاعی نداشته باشد. اکنون زمان خوبی است که به رفتارهای خوشایند او بازخورد مثبت و به رفتارهای ناخوشایند او بازخورد منفی دهید. البته از انجایی که محبوب نمایشی شما نسبت به انتقاد بسیار حساس است ، ممکن است که انتقادات شما را ناشنیده بگیرد و در صورت تکرار با خشم نسبت به شما واکنش نشان دهد. با وجود این اگر شما انتقادات خود را با حالت آرامش با او درمیان بگذارید ، احتمال تاثیرگذاری آن به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. به هرحال آنچه در درجه ی اول اهمیت قرار دارد این است که شما به طور مداوم ، تاثیری را که رفتار محبوب تان بر روی شما می گذارد ، به او بازخورد دهید. البته در این میان بازخورد مثبت را که موجب ثبات رابطه میان شما و محبوب تان می شود ، هرگز فراموش نکنید.
صمیمیت و همدلی او را مورد تشویق قرار دهید.
صمیمت و همدلی مهارت هایی هستند که یادگیری آن برای افراد نمایشی دشوار است. اگر محبوب شما یک فرد نمایشی است ، غالباً ان فرد انقدر به نیازهای خودش فکر می کند که نمی تواند نسبت به نیازها و علایق شما توجهی جدی از خود نشان دهد . شما با پذیرش این حقیقت که فرد نمایشی قادر به ایجاد رابطه ای عمیق و صمیمانه نیست و ان شور و صمیمیتی که اغلب از خودش نشان می دهد ، غالباً سطحی و غیر واقعی است ، قادر خواهید شد که فرد محبوب خود را به خوبی درک کنید. اما راهی وجود دارد که شما بتوانید او را به سمت یک رابطه ی دوسویه ی همدلانه سوق دهید ؟
در این رابطه دو راه حل وجود دارد :
نخستین راه حل این است که شما الگویی از همدلی و پذیرش غیرمشروط را نسبت به محبوب خود ، از خودتان به نمایش بگذارید. یعنی اینکه در هر موقعیتی ، زمانی را به گوش کردن حرف های محبوب خود اختصاص دهید و به دنبال ان ، هم گفته ها و هم احساسات او را به خودش انعکاس دهید تا متوجه شود که عمیقاً با او همدلی دارید و او را صمیمانه درک می کنید. شما با انجام چنین کاری نیاز عمیق او را به درک شدن را براورده می سازید. غالبا یک چنین همدلی ای به محبوب شما کمک خواهد کرد که در مورد عطش فراوان خود نسبت به توجه ی دیگران بینش پیدا کرده و ان را تحت کنترل خود در اورد. راه حل دوم این است که تلاش او را در جهت درک علایق خود و همدلی او با خودتان ، مورد تقویت قرار دهید و با تحسین و تشکر از او نشان دهید که تا چه اندازه ای همدلی او با شما و اینکه به علایق شما توجه نشان داده است برا تان ارزشمند است و او را دوست داشتنی تر می سازد.
توقعات واقعی داشته باشید.
اگر شما قصد ماندن با محبوب نمایشی خود را دارید ، در مورد مقدار تغییری که از او توقع دارید، واقع بین باشید. به یاد داشته باشید که افراد نمایشی ، الگوهای رفتاری خود را از همان ابتدای کودکی یاد گرفته و در حال حاضر در انها نهادینه شده است. محبوب نمایشی شما ممکن است که اگاهی مبهمی از این داشته باشد که نیازهای افراطی و عطش سیری ناپذیر او در مورد توجه ی دیگران ، نشانگر احساس عدم امنیت روانی اوست. محبوب نمایشی شما ممکن است بارها دچار افسردگی شود. شما با اینکه ممکن است در چنین شرایطی با او احساس همدلی کنید، اما بایستی نسبت به مقدار تغییر او واقع بین باشید. هرچه اعمال این شیوه منجر به ان خواهد شد که محبوب شما کمتر از گذشته نیاز به توجه ی دیگران داشته باشد ، اما باید بدانید که چنین چیزی به سرعت اتفاق نخواهد افتاد. البته این را هم بدانید که احتمال اندکی وجود دارد که محبوب شما به حدی تغییر کند که اطرافیان به هیچ وجه متوجه ی رفتارهای نمایشی او نشوند. بنابراین ، شما باید همواره انتظار مقداری آشفتگی رفتاری را از سوی محبوب خود داشته باشید .
مانند دیگر اختلالات شخصیت درمان ترکبیی از دارو درمانی ( داروهای ضد اضطراب) و روان درمانی ( شناخت درمانی) می باشد . در روان درمانی ، درمانگر سعی در تغییر نگرش فرد دارد که می توان به صورت گروه درمانی نیز این کار را انجام داد . برای تغییر نگرش فرد در ابتدا درمانگر از او می خواهد که به یادداشت کردن فهرست افکار خود در مورد نادیده گرفته شدن بپردازد سپس احساسهای ناشی از نادیده گرفته شدن را نیز نوشته و راجع به آنها صحبت کند. در گام بعدی لازم است معین کند وقتی دچار این احساسات میشود چه رفتاری از خود بروز میدهد و در پی ان رفتار جایگزین در نظر گرفته شود.