نغمه سلطانی – کارشناس ارشد روانشناسی
اصطلاح اختلالات يادگيري
به معني ” نارسايي يادگيري در يك يا چند فرآيند ذهني يا درس آموزشگاهي است و علت آن محروميت نسبي و يا وجود اشكالاتي در محيط ، عواطف، چشم، گوش…. سيستم عصبي و مغز است، اما اين فقر يا اشكالات به لحاظ كمي در حدي نيستند كه در رده مشكلات مغزي و جسمي و عاطفي بارز طبقه بندي شوند و با ابزارهاي سنجش آن مشكلات مورد ارزيابي قرار بگيرند”
كودكاني كه داراي اختلالات يادگيري هستند ، در يك يا چند ماده درسي مشكل خواهند داشت ، نه در همه دروس , و از نظر هوشي در حد متوسط رو به بالا قرار دارند و اغلب مشكلاتشان به دليل فقدان توجه و تمركز و دقت لازم و فقدان هماهنگی لازم در حرکات به وجود مي آيد.
بنابراين در درمان اختلالات يادگيري ، درمانگر،شرايط يادگيري دانش آموز را با ميزان ، نوع مهارت و توانمندي وي تطبيق ميدهد و در نتيجه باعث ميشود دانش آموز توانايي خود را به دست آورد و اختلال از بين برود.
اختلالات يادگيري در سه گروه:
خواندن ، نوشتن( ديكته نويسي) و رياضي تقسيم ميشود.
اختلالات ديكته نويسي:
دانش آموزان زيادي وجود دارند كه در درس ديكته دچار مشكل هستند و به نسبت تعداد غلط هاي املايي خود، نمرات كمتري دريافت ميكنند. متاسفانه معمولا معلمان و والدين براي تقويت ديكته نويسي به راه زير متوسل ميشوند:
١- به كودك پند و اندرز ميدهند و گاهي هم متاسفانه ديده ميشود كه كودك را به دليل مشكلات نوشتن ،سرزنش و تحقير ميكنند.
٢- هركدام از والدين ، عضو ديگر خانواده را مقصر ميدانند.
٣-از كودك ميخواهند شكل صحيح كلماتي را كه در نوشتن آن مرتكب اشتباه شده است، بارها بنويسد.
٤- از دانش آموز ميخواهند يك جمله بنويسد كه در آن، شكل صحيح كلمه اي كه در ديكته غلط نوشته است، به كار رود.
اما آيا فكر ميكنيد روش هاي نام برده شده ميتواند مشكل ديكته نويسي را حل كند؟؟؟
آيا مشكل دانش آموز به اين خاطر كه مدام سرزنش،تحقير، مواخذه شده است، بيشتر نميشود؟
واقعيت اين است كه انواع اشتباهاتي كه كودكان مرتكب ميشوند، از يك نوع و يك سنخ نيستند تا بتوان با اتخاذ يك روش واحد همه آن اشتباهات را از بين برد و اميدوار به پيشرفت بود.
اما راه ساده تري وجود دارد، با اجراي آزمون هوش و اطمينان از طبيعي بودن هوش كودك ، به بررسي نوع اشتباهات كودك در ديكته نويسي (كج نويسي، نامرتب نويسي، نارسا نويسي ،جا انداختن حروف و كلمات، فاصله انداختن بيش از حد) بپردازيم و نقاط ضعف كودك را از طريق بازي درماني به نقاط قوت وي تبديل كنيم.
اختلالات رياضي:
علاوه بر توضيحات مربوط به اختلالات يادگيري، شايد اين سوال مطرح شود كه كودك اگر ضايعه مغزي ندارد و به لحاظ هوشي و رواني نيز طبيعي است، پس چه دلايلي وجود دارد كه در درس رياضي با همسالان خود متفاوت بوده و با وجود تلاش زياد، رياضي را به خوبي ياد نميگيرد؟
همه ما از زمان تولد تا دوره دبستان و دبيرستان، گستره انبوهي از تجارب را داريم. اين تجارب موجب ميشوند كه تمام اعمال بدني و ذهني كه براي رشد ما لازم است، خود به خود انجام نگيرند. ما اعمال بسيار زيادي مثل نگاه كردن ، حركت هاي چشم، پريدن، سينه خيز رفتن، چنگ زدن، گرفتن، پرتاب كردن، مقايسه كردن و امثال آن را خود به خود انجام ميدهيم. اما تعدادي از ما ممكن است برخي از تجارب مهم را كه در يادگيري ما تاثير به سزايي دارند، كسب نكرده باشيم. مثلا برخي از كودكان بدون اينكه در كودكي سينه خير رفتن را مدتي تجربه كنند، يك باره مينشينند. اين كودكان تجارب لازم و مهم را كسب نكرده اند. البته ممكن است بعدها تجربه هاي ديگري را كسب كنند كه مشابه سينه خير رفتن باشد ، مثلا شناكردن و به اين ترتيب چنين نقيصه اي را جبران نمايند اما هميشه و لزوما اين امر پيش نمي آيد و فعاليتي كه بتواند جايگزين سينه خيز رفتن شود صورت نميگيرد. در چنين مواردي به دليل نبودِ يك تجربه لازم فرد دچار مشكلاتي در يادگيري خواهد شد كه البته زير نظر يك درمانگر اختلالات يادگيري ميتوان اين مشكل را حل كرد.
مشكلات رياضي در دانش آموزان به شكل هاي گوناگون از جمله : ناتواني درك مفهوم حجم، اندازه، ابعاد، اعداد و جمع و تفريق ها، شباهت و تفاوت هاو…. خود را نشان ميدهد.
اختلالات خواندن:
اختلالات خواندن يكي از اختلالات ويژه اي است كه علل گوناگوني از جمله مشكل در ناحيه گفتاري نيم كره چپ مغز ، تاخير در رشد تدريجي كرتكس مغز، صدمات مغزي ، نيروي زيستي ناكافي، عدم آمادگي براي خواندن، اشكالات ديداري و شنيداري ، عدم برتري جانبي و اختلال در قدرت حركتي دارد.
كاريلو (١٩٧٦) معتقد است علت اختلال خواندن ، پيموده نشدن سلسله مراتب خواندن است. منظور وي اين است كه بايد ابتدا پايه زيرين در كودك كامل شود و بعد پايه هاي ديگر به ترتيب مانند هرم طي شوند.
به بسياري از دانش اموزاني اختلال خواندن دارند، متاسفانه برچسب كودن، كم ذهن و امثال آن زده ميشود كه هيچ كدام صحيح نيستند.
اختلالات خواندن در دانش آموزان خود را به اشكال گوناگون از جمله نارساخواني، اشكال در تلفظ، اشكال در صداكشي، اشكال در تشخيص ديداري كلماتي، نديدن مستقل كلمه ها، معكوس كردن كلمات، مكث و توقف زياد بين تلفظ كلمات و…. ديده ميشود.
.
سخن آخر:
مانند همه اختلالات ، هر چه درمان زودتر آغاز گردد ،بهرهگیری از درمان افزایش می یابد .
كودكاني كه اختلال يادگيري دارند، به دليل ناتواني در پاسخگويي مناسب به معلم خود، عدم رشد مهارت هاي حركتي ،اكثر اوقات در جمع دوستان و مدرسه مورد تمسخر قرار ميگيرند و اعتماد به نفس و خودباوري آنها خدشه دار ميشود در نتيجه دچار سرخوردگي و اضطراب والبته افسردگی ميشوند.
با اقدام به موقع والدين و مراجعه به مراكزتخصصي در زمينه اختلالات يادگيري ميتوانيد اين اختلال را قبل از صدمه خوردن به شخصيت كودكتان درمان كنيد.
مرکز مشاوره حکمت با متخصصینی مجرب در زمینه اختلالات یادگیری آماده خدمات مشاوره به کودکان و دانش آموزان شما می باشد.